Als iemand op je werk of thuis zegt “Die prullenbak is nogal vol”, sta je dan op om ‘m te legen? Of reageer je met “Ja, inderdaad, de prullenbak is vol” en laat je het daarbij?
De eerste keuze geeft aan hoe je reageert op betrekkingsniveau. Dus: hoe zit de relatie in elkaar? Bij de tweede keuze ga je alleen in op de inhoud van de boodschap. Reageren op inhoudsniveau is best lastig. Een geruststellende gedachte dat iedereen hier meer of minder mee worstelt. Altijd een groot herkenningspunt tijdens de training ‘Praktische communicatie’. Driftig oefenen mensen waar ze maar kunnen met de oefening ‘Inhoud en betrekking’. Verbazing omdat het werkt en het levert altijd weer hilarische verhalen op.
Wanneer je alleen nog op de inhoud reageert, zullen mensen je in het begin vreemd aankijken. Toch heb je hier een keuze. Waar je eerder gelijk in actie kwam na de opmerking “Goh, wat is die prullenbak vol”, blijf je nu waar je bent en reageer je alleen inhoudelijk op die opmerking. Als je deze kunst in de gaten hebt en kunt volhouden, wordt het leven een stuk rustiger. Niemand stuurt je meer indirect uit de stoel. Het zal enige tijd onnatuurlijk aanvoelen, maar dat mag je voor lief nemen. Anderzijds ervaren mensen niet meer gestuurd te worden, en dat is wel heel prettig.
Zin in koffie
Nog een voorbeeld. Man en vrouw zitten op de bank in de huiskamer. Man zegt: “Ik zou eigenlijk wel een kop koffie lusten.” Vrouw staat op en zet koffie. Komt dit bekend voor? Is het niet bij jezelf dan wel bij een ‘ander gezin’. Overigens niks mis mee als beiden daar tevreden mee zijn. Maar stel dat de vrouw daarmee niet tevreden is. Zij reageert dit keer op de inhoud van de opmerking: “Ja, ik lust ook wel een kop koffie. Lekker!” En blijft zitten. Negen van de tien keer (spreekwoordelijk, geen onderbouwde uitspraak) zal manlief opstaan om koffie te zetten. Assertief is om gewoon te vragen: “Wil jij koffie zetten?” Lijkt de kortste klap. Gewoon direct vragen wat je wilt. Waarom doen we dit dan niet altijd?
Ineengedoken eendje
Hoe de ontvanger van de boodschap reageert op betrekkingsniveau, heeft te maken met het soort relatie dat iemand heeft. Bijvoorbeeld: voelt de ontvanger zich gelijkwaardig aan de zender? Ook de manier waarop het gebracht wordt en wat de zender zegt, zijn belangrijk. Hoe groot is het appel in woorden en in lichaamstaal? Vooral de intonatie en de mimiek spelen hierbij een grote rol. En vergeet niet dat mensen bij twijfel meer waarde hechten aan lichaamstaal en hoe je iets zegt dan aan wat je zegt. Dat geldt voor zender en ontvanger. Reageren op de inhoud moet je dus niet doen als een ineengedoken eendje.
Wanneer je eenmaal aan het oefenen slaat om meer te reageren op de inhoud, schieten mensen in de weerstand. Waar mensen je voorheen makkelijk konden sturen, zetten ze nu mogelijk een tandje bij in de communicatie om je toch zover te krijgen. Neem het ze niet kwalijk. Jij hebt ze verwend. Volhouden dus!
Oefenen
Om te oefenen bijvoorbeeld de volgende zin: “Wat zit er in die soep?” Deze zin kun je op verschillende manieren uitspreken als zender, maar ook op verschillende manieren opvatten als ontvanger. En je kunt weer op verschillende manieren reageren (ontvanger wordt dan zender). Hoe zou je op die zin kunnen reageren op inhoudsniveau? En hoe op betrekkingsniveau?
Persoonlijke en professionele ontwikkeling
Ik ben benieuwd naar jouw verhalen over inhoud en betrekking. De training ‘Praktische communicatie’ start weer in september. Je kunt je individueel inschrijven voor deze leergang communicatie met theorie en praktijk.
Er zijn nog zes plaatsen vrij, dus wees er snel bij en bel mij: 06 53 65 30 59.