Kiezen kan beslist lastig zijn. Je kiest voor het een en laat het ander liggen. Of – eureka! – je neemt wat van beide opties. Dat kan een heel verstandige, goede oplossing zijn. Dit kan soms heel goed dienen als derde alternatief. Je kunt ook beide half doen, of je kiest niet. Kiezen op elkaar houden is ook een keuze.
De keuze die je maakt, heeft consequenties. En aangezien we niet in een glazen bol (naar keuze) kunnen kijken, blijft dat toch grotendeels koffiedik kijken. We loeren naar risico’s en proberen in te schatten of de voordelen groter zijn dan de nadelen. We wegen voor- en nadelen op korte én langere termijn (hoop ik) af. Soms is het gevoel, intuïtie, waarbij alles in het koppie toch razendsnel gaat. Denk bijvoorbeeld aan gevaar en de keuze waar je dan voor staat. Daarnaast zijn er mensen die ook, of vooral, op hun onderbuikgevoel afgaan. Of dit gevoel negeren en daardoor juist op de koffie kunnen komen.
Juiste moment
Het is ook een gave om het juiste moment te kiezen voor je keuze. Aanvoelen hoe het zit met de ideale omstandigheden om door te pakken en je keuze te laten werken in jouw voordeel. Wachten op een marktbeweging of de markt beïnvloeden, een prima humeur bij iemand bij wie je iets voor elkaar moet krijgen, een huis kopen, het juiste moment om de onderhandeling te openen… Mensen die het nooit een juist moment vinden om te kiezen, gebruiken dit als excuus en stellen uit tot sint-juttemis. Nog steeds een keuze. Meer keuzes hebben lijkt tot vrijheid te leiden, maar je moet dan wel goed in staat zijn keuzes te elimineren op basis van je eigen criteria. Anders verzuip je in mogelijkheden.
Relativeren
Er zit wel verschil in kiezen tussen dingen die leuk zijn en kiezen tussen dingen die allemaal even onaantrekkelijk zijn. Kiezen is persoonlijk, want het gewicht dat je hangt aan de voor- en nadelen, bepaal je zelf of is afhankelijk van de omstandigheden waarin jij verkeert. Hoe zwaar kiezen is, hangt natuurlijk af van de keuze waar je voor staat. Lang niet alle keuzes zijn levensbedreigend. Kunnen relativeren maakt het leven, en de keuzes waar je voor staat, een stuk makkelijker. Kiezen kun je door de voor- en nadelen op een rijtje te zetten en die tegen elkaar af te wegen. Vergeet daarbij niet te komen tot een creatieve oplossing: het derde alternatief. Staar je niet blind op je dilemma, zeg maar.
Het derde alternatief
Moet je met meer mensen tot een keuze komen of speelt er een conflict en houdt ieder vast aan zijn eigen standpunt? Dan kun je samen kiezen voor een derde alternatief. Niet het jouwe of het mijne, maar een gezamenlijke derde weg. Geen consensus, maar een betere manier. Dat is de weg voorwaarts, een betere weg die Stephen Covey voorstelt in zijn boek Het derde alternatief. Een heel dik boek, dat neerkomt op één vraag stellen aan elkaar: “Ben je bereid om te gaan voor een oplossing die beter is dan alles wat wij tot nu toe afzonderlijk hebben bedacht?”Dus niet aanvallen, verdedigen, uitspelen, zin doordrukken, machtsvertoon of mokken, maar samenwerken. Dat begint bij de kiezen op elkaar houden en goed naar elkaar luisteren. Best lastig, hoor