Opvallend zijn mensen die steevast de verantwoordelijkheid voor hun eigen leven bij anderen blijven neerleggen. Als je eenmaal in de gaten hebt hoe dit werkt, tel dan eens hoeveel het er zijn. Het ligt aan de ander of aan zullie of iemand zich gelukkig of miserabel voelt. Alsof ze zelf geen invloed op hun eigen leven hebben. Die hebben ze echter wel, maar ze weten dat niet of niet meer. Ook in 2013 nog steeds op de automatische piloot?
Ken je ze? Of ben je zelf zo?
Mensen die het leven overleven. Zij denken sterk ik-zij. Of: ja maar, het ligt aan gullie of zullie. Zij daar, die doen het niet goed. Het overkomt hun immers allemaal. Weinig tot niets is goed, veel klagen en negativiteit. Ze hebben het veel over anderen of over de organisatie waarvoor ze werken. De passie ooit of nooit geweest is niet meer zoals vroeger. Ze worden maar niet gesnapt en zijn het slachtoffer van allerlei zaken. Doodvermoeiend. Overlevers reageren op wat voorbij komt, en dat is steeds minder. De wereld wordt kleiner. Wellicht een handjevol helpers rond de klagers gaat uit zijn dak, want anderen helpen is weer hún overlevingsstrategie. Dan hoef je niet of nauwelijks met jezelf bezig te zijn en werk je aan dat eeuwige – o zo nodige – goede gevoel.
Besmettingsgevaar
Klagen werkt aanstekelijk. Hele teams, en soms zelfs complete organisaties, worden ermee besmet. Klagers vragen veel aandacht, en daar gaat veel tijd en energie (en geld) in zitten. Dat heeft iedereen na enige tijd wel bekeken. Zeker collega’s die net komen kijken of een nieuwe frisse manager. Die zijn er al snel helemaal klaar mee. Logisch dat je afhaakt of – erger – gaat meedoen omdat je het anders niet overleeft. Kortom, je draait reactief mee in deze malle klaagmolen. Je passie sluimert of sterft een langzame dood als je te lang wacht met actie ondernemen. Haal mensen uit hun impasse. Niemand heeft vroeger de wens gehad om op latere leeftijd klager te worden. Geef ze hun passie en dus kracht terug. Hak knopen door. Van de notoire klagers neem je afscheid. Je kunt een trainer (eh, mij?) inschakelen ter ondersteuning. Vertrekken kan altijd nog.
Zelfredzaamheid
Zelfredzaamheid gaat verder dan opstaan, je brood smeren, naar je werk gaan (of niet), aan je betalingsverplichtingen voldoen en meer van dat. Proactief zaken durven oppakken zou in elk overlevingspakket en functiegebouw moeten zitten. Proactiviteit is verantwoordelijkheid nemen voor je eigen situatie en initiatieven nemen. Het gaat om je eigen leven leiden vanuit de dingen die jij belangrijk vindt. Je richt je op zaken waarop je invloed hebt en laat die zaken voorbijgaan waarvan je weet dat het toch geen zin heeft om daaraan aandacht te besteden. Zaken dus die alleen maar energie kosten. Daar zit een groot verschil met klagers. Die richten zich juist op de dingen waarop ze géén invloed hebben. En dat is best maf. Vraag namelijk iedere willekeurige klager of hij deze manier van reageren iemand anders zou aanraden. Waarschijnlijk niet.
Welk risico loop je?
Reactief kunnen reageren heeft een element van schijnveiligheid. Initiatieven nemen betekent ondernemen en dus risico lopen. Welk risico mensen dan lopen en hoe zwaar dit weegt? Daarvan hebben mensen eigenlijk geen idee als ik hen hiernaar vraag in mijn coachpraktijk. Het hoofd voelt vooral boven het maaiveld, mensen voelen bij het idee al een zucht wind, durven niet aan alle apen en beren te denken, doen hun ogen dicht. En als ik hun vraag deze weer te openen, zien ze tot hun verbazing nagenoeg geen enge risico’s. Wat is het ergste wat je kan overkomen? Hun antwoord is eigenlijk altijd: “Geen idee. ”Proactief doen is dus krachtig en daarom zo machtig. Dat overkomt je niet, maar ga je zelf aan. Ongeacht de risico’s. Die schat je proactief in en daar handel je naar. Niet dan?
Hoe overleef jij 2013? Blijf ademhalen in elk geval. Op de automatische piloot, ook nog steeds in 2013 (hoop ik).