In de traditionele hulp- en dienstverlening zit men veel begrijpend te hummen en te knikken. Mensen die het moeilijk hebben, moet je immers serieus tegemoet treden. Je laat mensen hun verhaal doen, herhaalt, stelt vragen, benoemt emoties en knikt nog meer. Heel meevoelend allemaal. Ook ik ben zo grootgebracht tijdens mijn opleiding. ‘Ieder mens is uniek’ was het mantra. Nietwaar, zegt de provocatieve coaching. Het meest persoonlijke is universeel. Zo uniek ben je niet.
Florence Nightingale
Met contact, warmte en humor heb je als provocatieve coach drie bouwstenen die nodig zijn om mensen in beweging te krijgen. Dat is hard werken geblazen en alle zeilen bijzetten om los te laten wat je ooit geleerd hebt. Op zijn allerminst een zalvende manier om mensen verder te helpen. Het is een zeer gelijkwaardige dienstverlening, wat niet het geval is met een traditionele coach. De vragensteller is dan de zwakkere en hulpeloze en de coach weet het allemaal. Wat? Die coach heeft vaak zelfs de oplossing. Hoewel ik daar ook heel goed in ben, moet ik daar als provocatieve coach verre van blijven. Help mij dat onthouden, want dit kost mij grote moeite. Het voelt ook zo goed als iemand hulp wil en jij kunt met een kant-en-klare voorgebakken oplossing al het leed verzachten. Een echte Florence Nightingale. In werkelijkheid wrijf je alleen nog maar dieper het gevoel van problemen en tekortkomingen hebben bij iemand in. Daarmee help je als coach vooral jezelf aan een goed gevoel. Dat is trouwens de grootste drijfveer van iedereen die hulp biedt. Je moet van goeden huize komen wil je hier een andere drijfveer tegenover kunnen zetten en dus wat anders beweren. Wie ben je nog als je geen hulp biedt? Sterker nog: als je niet meer nodig bent?
Een provocatieve coach scheelt enorm veel tijd en dus ook geld. Met humor, warmte en directheid zit je al snel bij het probleem. De veerkracht van iedereen is enorm, en die kracht spreken we dan ook aan. Zijpaden en omwegen leiden naar de kern. Nou ben ik van nature al reactief en vliegen er beelden over en weer, dus dat komt goed uit. De verantwoordelijkheid nemen voor structuur in het proces is mijn grootste valkuil. Mensen die bij mij op gesprek komen voor een timemanagementtraining, vraag ik dan ook mij hierin te ondersteunen. Tja, zeg nou zelf: ook best druk zo´n bureau in je eentje runnen.
Diep gewroet
De technieken van een provocatieve coach zijn divers. Wat je inzet hangt af van wat de klant geeft, wat het in je oproept als coach en welke universele angst er speelt. Diep gewroet en op zoek gaan naar de schuldvraag is voor een provocatieve coach niets en levert de klant ook niets op. Of toch wel? Je leert de schuld afschuiven en hulpbehoevend achterover zitten in afwachting van de volgende ronde, die anderen dan dus bepalen. Let wel: ik heb het hier niet over strafbare zaken. Maar dan nog moet iemand verder en de eigen handschoen oppakken.
Wil iemand het ergens niet over hebben, dan zal de coach stokdoof zijn en het er juist wel over willen hebben. Af en toe is dat nodig. Het ergens niet over willen hebben, vraagt om een uitdaging.
Wie durft?
Provocatie, en dus zeggen wat je denkt, gaat altijd gepaard met compassie en humor. Die drie bouwstenen kunnen niet zonder elkaar binnen provocatief coachen. Anders zou het cynisch uitvallen, vreselijk joviaal en lollig zijn en ga je niet echt een relatie aan met je klant. Iemand coachen, en dus iemand zien, is een serieuze zaak. Als je jezelf serieus neemt, ga je voor een provocatieve coach. De coach hoort niet over te nemen, maar te prikkelen. Wie durft? Zo uniek ben je niet en ook ik moet nog leren.