Als je alles zou zeggen wat je denkt, zou dat je dan opluchten, verder brengen of in de penarie helpen? Ieder mens wil gehoord worden. Groot of klein. Als volwassene ben je ‘getraind’ om strategisch je mond te houden, mogelijk zaken netjes te formuleren en op tijd je mond te houden. Best jammer, soms.
De onbevangenheid van kinderen zou de grote mensenwereld niet misstaan. Alleen zit niemand hierop te wachten. Dat leren we kinderen dan ook snel af.
We hebben het best wel druk met eigen zaken. Belangen spelen en dat houdt de boel vaak oppervlakkig of ingewikkeld en remt dingen af. Bovendien bestaan er meer waarheden. Het ligt eraan door welke bril je de werkelijkheid bekijkt en wat past binnen je eigen straatje.
Mijn zoon van vijf vraagt zich al tijden af waarom ze die ‘rommel’ toch niet opruimen bij het al maanden geleden afgebrande huis bij ons in de buurt. Hij moet toch ook altijd zijn eigen rommel opruimen en het netjes houden? Hij vindt het stom. Ik ook. Bovendien maakt hij zich zorgen over de bewoners (ik ook) en stelt mij allerlei vragen. Je probeert als ouder je kind mooie waarden en verantwoordelijkheid mee te geven. Ik heb geen uitleg, maar kan er wel naar raden waarom die puinhoop daar nog ligt. Verantwoordelijkheid nemen en een maatschappelijke voorbeeldfunctie is het niet.
Een kapsel dat nergens naar staat, een decolleté van een vijftigjarige waar je liever niet in kijkt, een hork van een vent die aan de arm van een vriendin hangt of eenenthousiast verhaal over een, in jouw ogen, flutprogramma? Wat heeft het voor zin om daar wat van te denken, laat staan wat van te zeggen? En toch zou het wel lekker zijn. Stel je eens voor dat je echt altijd zegt wat je denkt en voelt. En dat je alles wat je denkt, puur zegt tegen diegenen om wie het gaat. Dus niet tegen derden, want die gedachten delen (lees roddelen) kennen we allemaal. Je laat je gedachten eens lekker stromen en flapt het er gewoon uit. Dat zou niet best zijn. Alle civilisatie zou verloren gaan, de wereld zou instorten, mensen raken gekwetst en relaties gaan verloren. Wel fijn om te menen dat alle mensen gedachten en gevoelens hebben die nooit boven tafel komen, en dat is maar goed ook. Stel je voor.
Hoewel: in de politiek werkt het wel als je hardop zegt wat je denkt. Je hebt aanhang nodig. Mensen die publiekelijk zeggen wat ze denken, vinden doorgaans gehoor bij mensen. Een standpunt innemen dat (veel) mensen raakt, omdat ze dit eigenlijk ook denken. Zou het niet?
De ballast van individuele belangen zou overbodig moeten zijn en collectieve belangen zouden de drijfveer moeten zijn. Ik houd van het grotere plaatje. Utopisch idee? Misschien. Iedereen heeft individuele belangen en daar is ook niks mis mee. Alleen je daarvan niet bewust zijn of, nog erger, die verbloemen maakt het in de omgang wel lastig. Een belang kan elke drijfveer zijn die je kunt bedenken op zakelijk en persoonlijk vlak. Een helper kan nog zo geprezen worden, maar doet dit altijd ook met een persoonlijk belang. Hulp bieden en nodig zijn geven een goed gevoel, nietwaar?
Als ik de krant lees, stromen gedachten, maar zeker ook vragen, altijd door mijn hoofd. Vragen stellen waarvan de antwoorden het liefst mijn mening ergens over zouden bevestigen. Daar zijn we goed in. Alleen die antwoorden willen horen, die passen bij wat je denkt. “Zie je nu wel, ik heb toch gelijk” is een jacht die past bij eigen waarheidsvinding. Als iemand echt zegt wat hij denkt, haken we daar maar al te graag op in als dit past bij ons eigen gedachtegoed. Wat houden we allemaal met elkaar in stand?
Ik kan niet zo goed verwoorden wat ik eigenlijk denk, vind en bedoel. Meer voorbeelden heb ik niet.
Dat heb ik afgeleerd. Is beter van niet. Met het oog op ieders en het eigen belang. Stel je voor.