Column-Succes is een gave

Succes is een gave… Of niet. Het kan ook als een molensteen om je nek hangen. Als je succes hebt, schept dat verwachtingen bij jezelf en de omgeving. Het hangt van het succes af hoe groot die omgeving ondertussen is. Die kan groter of juist kleiner worden.

We streven allemaal succes na. Uitblinken, kracht, geluk, aanzien, winst, voldoening, geld, hoger op de ladder, macht, goed geklede kinderen, uitblinken in het een of ander. En we zien vaak aan de auto of het een beetje gelukt is. Dus als het bergafwaarts gaat, moet die auto wel als laatste weg. De omgeving wacht en zal als eerste roepen dat het tij toch een keer moest keren. Gaat het juist goed en hebben we veel succes, dan willen we meer. Je raakt gewend aan bijvoorbeeld status, te besteden geld en aanzien. Rupsje-nooit-genoeg speelt een rol in ons hele leven.Mensen willen misschien van alles van je, desnoods alleen in je buurt zijn. Er zit ook afgunst in de omgeving, want hoogmoed komt voor de val. Wie hoog klimt, zal diep vallen. Mensen vinden het prettig om succesvolle mensen naar beneden te halen, want dat voelt gewoon beter, maakt het gat naar henzelf kleiner. Dat het succesvolle mensen ook kan tegenzitten, voelt wel goed, zeg maar.

Ook goedbedoelde waarschuwingen zijn niet van de lucht. “Zou je dat nou wel doen, man?” “Als ik jou was…, misschien kun je beter…” Sommige mensen laten zich juist niet meer zien, want iemand met succes heeft vast andere dingen te doen. Of misschien past het beeld van succes hebben van de een niet meer bij het beeld van succes bij de ander. Succes hebben doet wat. Er verandert iets.

Succes begint in de baarmoeder, waar het succes van de individuele zaadcel een grote rol speelt. Van levensbelang kun je stellen. Niemand vraagt zich nog af hoe de losers afdruipen. Je slaagt om te kunnen leven. Dat is een begin. Vanaf de peuterleeftijd word je getoetst en tijdens de basisschoolperiode hangen de twee keer tien minuten als het zwaard van Damocles boven het hoofd. Waar hoor je als kind bij? Bij de succesvolle of bij de ‘met een beetje ondersteuning haalt hij of zij het wel’-categorie?

Om competenties in kaart te brengen en op te vijzelen, zijn hele bedrijven opgezet. Met al je ervaring kun je mogelijk nog je succes behalen met terugwerkende kracht. Je hebt natuurlijk altijd al geweten veel waard te zijn, alleen niemand had dit nog formeel ergens getoetst, vastgelegd en in tweevoud aan jou doen toekomen. Zo heb ik zelf een paar jaren lesgegeven in communicatie voor assisterende beroepen, studenten gecoacht en gastlessen verzorgd aan een hulpverlenende opleiding. Het tempo lag soms wat te hoog (valkuil), maar mijn lessen zijn altijd positief ontvangen door al mijn studenten. Maar helaas….ik heb geen lesbevoegdheid.

In het onderwijs doen competenties er dan toch weer niet toe, maar zit het succes in een A4’tje. Dat is nu de norm, zo lijkt het. Wat betreft die norm houden we elkaar natuurlijk al heel lang voor de gek. Normen worden opgewaardeerd om ons van anderen te onderscheiden in succes hebben.

Wat het precies betekent om succes te hebben, verandert als je alles hebt, zegt men. Zo gaat het verhaal van een visserman die begonnen is met een hengel en zo´n succes had met de vangst en verkoop dat er algauw een boot kwam. En dat ging maar door tot een hele vloot. Na al die jaren van succes is de man blij nu weer met zijn hengel aan zee te staan en voelt hij zich succesvol, als nooit tevoren.

Inspiratiebron voor deze column is het boek Succes is ook niet alles van Jeffrey Wijnberg & Jaap Hollander.